تفاوت مصاحبه بالینی کودک با سایر گفتگوها

مصاحبه بالینی با کودکان

صحبت های دکتر پریسا یاسمی نژاد روانشناس کودک در کرمانشاه:

یکی از مباحث مهم در روانشناسی تخصصی کودک و نوجوان، مصاحبه بالینی با کودک است. به طور کلی مصاحبه یعنی صحبت میان دو نفر که در مصاحبه بالینی کودک، این صحبت ها بین روانشناس و کودک انجام می شود. مصاحبه هسته مرکزی در ارزیابی و روان درمانی کودکان و نوجوانان می باشد. انجام این مصاحبه اهداف متفاوتی دارد، بنابراین شکل و محتوا و نحوه بیان این مصاحبه ها براساس هدفی که دنبال می شود با هم تفاوت دارد.

اما هدف اصلی در تمامی مصاحبه های بالینی، ارزیابی عملکرد کودک برای یافتن راه درمان در صورت وجود اختلال در کودک می باشد. نکته قابل توجه این است که کودکان همیشه به درخواست والدین برای مصاحبه می آیند لذا در برخی مواقع تمایلی به انجام آن ندارند. در اینصورت کار برای مصاحبه کننده دشوارتر می شود، بنابراین افراد برای انجام مصاحبه باید یکسری قوانین و مقررات و باید ها و نباید ها را رعایت کنند.

مصاحبه بالینی با کودک چه تفاوتی با سایر مصاحبه ها دارد؟

• همانطور که گفتیم، مصاحبه بالینی با کودک یک تعامل چهره به چهره می باشد اما تفاوت بارز آن با سایر گفتگوها مشخص بودن زمان مصاحبه است. یعنی معمولا والدین کودک قبل از مراجعه زمانی را برای انجام مصاحبه تعیین می کنند.
• موضوعات مطرح شده در مصاحبه بالینی کودک هدفمند می باشند. معمولا مانند سایر مصاحبه ها رضایت دو طرف وجود ندارد و اغلب کودک در مباحث مشارکت نمی کند.
• مصاحبه بالینی کودک دارای ساختار خاصی می باشد و مصاحبه کننده تلاش می کند با حرف زدن بیشتر، اطلاعات بیشتری از کودک دریافت کند.
• همچنین مصاحبه بالینی کودک یک مصاحبه جهت ارزیابی و شناخت کودک می باشد و با مصاحبه های روان درمانی متفاوت است. تفاوت آن در هدف مصاحبه می باشد، به گونه ای که در مصاحبه بالینی کودک با صحبت کردن می توان مشکلات و اختلالات را شناسایی کرد اما در مصاحبه روان درمانی هدف از صحبت کردن این است که بیمار نسبت به مشکلاتش بینش پیدا کند و علائم بیماریش را درک کند.

اهداف مصاحبه بالینی کودکان

• ملاحظات تحولی

برای اینکه مصاحبه با کودکان مفید و موثر باشد، بایستی به جنبه های تحولی و رشدی آن ها توجه فراوانی شود. زیرا کودکان پس از دریافت وقایع درونی خود و مفهوم سازی آن ها سعی می کنند واکنشی مناسب با سطح رشد خودشان نشان دهند. همانطور که میدانید توانایی آن ها در مفهوم سازی انگیزش ها و احساساتشان در طول زمان تغییر می کند و همچنین با توجه به دایره لغات کمی که دارند می توانند از طریق بازی ها و سایر ابزارها بطور غیر مستقیم احساساتشان را بیان کنند.

• مبارزه طلبی

به دلایل مختلفی مصاحبه با کودکان دشوارتر از مصاحبه با بزرگسالان می باشد و این عوامل سبب بروز روحیه مبارزه طلبی در آن ها می شود. ازجمله عوامل موثر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ضعیف بودن رشد مهارت های شناختی کودکان نسبت به بزرگسالان
2. ارجاع کودکان به مصاحبه توسط بزرگسالان
3. ارجاع کودکان به مصاحبه به دلیل بد رفتاری کودکان
4. بیمار بودن کودکان در زمان مصاحبه
5. بدبین بودن کودکان نسبت به روانشناسان یا روانپزشکان
6. مبتلا بودن کودک به مشکلات ارتباطی نظیر عقب ماندگی ذهنی، ناشنوایی، لکنت و اختلالات مربوطه

• انعطاف پذیری

مصاحبه شوندگان باید به بازخوردهای کلامی یا غیر کلامی کودکان توجه کرده و براساس آنها یک روش مصاحبه انعطاف پذیر را برگزیند. زیرا مصاحبه های خشک و غیر قابل انعطاف در این زمینه کارایی ندارد و نمی توان به درستی مشکلات و اختلالات کودک را شناسایی کرد.

• نیاز به برقراری ارتباط

ارتباط بین کودک و روانشناس بسیار اهمیت دارد و حالتی است که از درک متقابل، توافق و هماهنگی و از همه مهمتر اعتماد ناشی می شود. یک ارتباط خوب موجب همبستگی دلسوزانه و رابطه صمیمی و گرم بین افراد می شود.

• سوال های بسته در مقابل سوال های باز

بهتر است در مصاحبه بالینی کودکان، از سوالات بسته استفاده شود. برای مثال: چند خواهر یا برادر داری؟ یا با چه کسی بیشتر بازی می کنی؟ اما در عین حال باید توجه داشت که مصاحبه نباید بصورت بازجویی داشته باشد بلکه بهتر است بیشتر شبیه مکالمه باشد.

• سوال های ساده در مقابل سوال های پیچیده

به طور کلی در مصاحبه های بالینی کودکان، پرسیدن سوالات ساده نسبت به سوالات پیچیده ارجحیت دارد. برای زمانی که کودکان مشکلات ارتباطی دارند از طریق پرسیدن سوالات ساده و چند گزینه می توان اطلاعات بیشتری بدست آورد.

دکتر پریسا یاسمی نژاد روانشناس کودک در کرمانشاه آماده ارائه مشاوره های روانشناسی به صورت حضوری و تلفنی می باشد. همچنین با برگزاری کارگاه های آموزشی برای والدین سعی در آگاهی بخشیدن به والدین و نحوه برخورد آنها با مشکلات فرزندانشان کرده است. عزیزان ساکن در کرمانشاه برای کسب اطلاعات بیشتر می توانند با مطب دکتر یاسمی نژاد تماس گرفته و هماهنگی های لازم را داشته باشند.

سوالاتی که باید از کودک پرسیده شود باید در چه زمینه هایی باشد؟

• علت مراجعه: کودک مشکل خود را چه میداند؟ آیا از علت مراجعه خود باخبر است؟
• علایق: دوست دارد چه کارهایی را به تنهایی یا با دوستانش و یا خانواده اش انجام دهد؟
• مدرسه: کودک به چه چیزهایی در مدرسه علاقه دارد یا از آن ها متنفر است؟ نظرش درباره معلمانش چیست؟ وضعیت تحصیلش چگونه است؟
• همکلاسی ها: دوست دارد با چه کسی بازی کند؟ یا از چه کسی خوشش نمی آید؟ دوستانش چه کسانی هستند؟ آیا از خودش کوچکترند یا بزرگتر؟
• خانواده: رابطه کودک با والدینش چگونه است؟ کدام یک از کارهای والدین باعث خوشحالی وی و چه کارهایی باعث عصبانیت کودک می شود؟ رابطه اش با خواهر و برادرش چگونه است؟
• ترس ها و نگرانی ها: کودک از چه چیزی می ترسد؟ چه چیزی او را عصبانی می کند؟ آیا بدون هیچ دلیلی اظطراب دارد؟ درباره چه مسائلی دلواپس می شود؟
• خود انگاره: کورک از چه خصوصیات خودش بیزار است؟ یا از چه خصوصیات خود احساس رضایت می کند؟ چه کارهایی را بهتر از همکلاسی های خود انجام می دهد؟ یا در مورد خود چه فکری می کند؟ آیا از نظر خودش دیگران او را دوست دارند؟
• خلق و احساسات: چه چیزهایی باعث ناراحتی و خوشحالی او می شوند؟ چه جیزهایی او را عصبانی می کند؟ در صورت عصبانیت چه کار می کند؟ آیا اهل درگیری و دعوا است؟
• مسائل جسمی: آیا کودک عمدتا احساس سردد یا دل درد می کند؟ آیا احساس درد های دیگری می کند؟ معمولا در برابر دردها چه واکنشی نشان می دهد؟
• اختلال تفکر: آیا کودک صدایی می شنود یا چیزی را میبیند که برایش جالب باشد؟ آیا احساس می کند کسی فکر او را کنترل می کند؟
• امیدها و آرزوها: کودک دوست دارد هنگام بزرگسالی چه کاری را انجام دهد؟ چه مشاغلی را می شناسد؟
• تخیلات: رویاهای کودک چه هستند؟ سه آرزوی بزرگ و مهم کودک چیست؟ بیشتر مواقع در چه موردی خیالپردازی می کند؟

چه نکاتی باید در مصاحبه بالینی با کودکان رعایت شود؟

• مصاحبه بالینی کودک جهت ارزیابی کودک می باشد اما باید دقت داشت که برای ارزیابی کودکان فقط نباید با کودکان صحبت کرد، بلکه برای بررسی دقیق مشکلات کودک باید هم با والدین و در صورت امکان با معلم آنها نیز مصاحبه انجام گیرد.
• همچنین در اولین جلسه خود را به کودک معرفی کنید.
• از کودک بپرسید که می داند برای چه چیزی به شما مراجعه کرده است؟

سخن پایانی

والدین باید بدانند که مراجعه به روانشناس کودک لزوما به معنی بیمار بودن فرزندشان نیست. هر کودکی ممکن است دچار اختلالاتی باشد که در حالت عادی شاید به نظر طبیعی باشند اما ممکن است بعضی از رفتارهای بزرگسالان ریشه در کودکی آنها داشته باشد. بهتر است والدین در صورت مشاهده علائمی مانند اختلال های روان پریشانه، خجالتی بودن، ترس، شب ادراری کودک، عدم برقراری روابط اجتماعی، اختلال وسواس در کودکان و … در کودک به روانشناس کودک مراجعه کرده و این مشکلات را در سنین کودکی برطرف کنند.

راه های ارتباطی با دکتر پریسا یاسمی نژاد:

شماره تماس: 08337296769

آدرس اینستاگرام:

آدرس مطب: کرمانشاه، خیابان دارایی، کوچه دبیراعظم، جنب ام آر آی زاگرس، ساختمان ارشیا، طبقه ۴